Türkiye ekonomisi son 20 yıla yakın bir zamandır harcama ekonomisi üzerine yoğunlaşmış durumda, dolayısı ile günümüz şehirleri çok büyük oranda tüketim üzerine kurgulanmış.. 

İstanbul üsküdarda yaşayan biri olarak daha düne kadar hırdavatçıların bulunduğu bir cadde şimdi kafelerden geçilmiyor.. ham madde maliyeti muhtemelen 50 krş bile olmayan kahve 10 lr ya  20krş bile olmayan çay 4 lr ya satılıyor.. 

şimdi sorun neden bu kadar pahallı? öncelikle bu tür kafelerin en büyük maliyeti ham madde değil personel ve kira giderleri.. ilgili caddede bir hırdavatcı 2  3 bin lr kira verecekken aynı dükkan kafe olunca kira bir anda 10bin bandının üzerine çıkıyor.. ee bide hırdavatçı veya nalbur olsa 2  3 personel çalışacak kafe olunca en az 8  10  personel oluyor.. bu da maliyeti yükselten bişey.. devlet devlet olsa yapacağı 3 şey var;  

1) bir kere aynı lokasyonda aynı iş alanında rekabeti düzenleyecek bir yapı oluşturup dip dibe aynı işi yapan esnaf olmayacak şekilde ruhsatlandırma yapmalı. örneğin bir cadde de bir market varken en fazla ikincisine izin verilmeli 150 metre mesafede 3 büyük marketin olduğu ve birde tek şubeli butik bir marketin olduğu düzende o tek şubeli esnafın ne şansı olabilir ki 20 çalışanı olan ve her an batabilecek bir düzen oluşmuş durumda çevresinde..

2) esnafın kira ödemelerini düzenler ve takip eder, mal sahiplerinin oturduğu yerden zengin olmasını izlememeli veya stopaj denen vergiyi mal sahibine ödetmeli ve hatta bunu kiracıya ödettiği belirlenen mal sahibi caydırıcı bir ceza ile cezalandırılmalı.. bunun dışında işletmelerin vergi denetimleri arttırılarak yapılacak takip sonucu ortaya çıkan ciroya göre bir kira oranı belirlenebilir.. formüller çoğaltılabilir. mal sahipleri için işe dayalı ortaklık kurulabilir. yani pratikte her mal sahibi işe resmi değil ama gelire ortak şeklinde bir model uygulanabilir, yani az işe az kira çok işe çok kira şeklinde formulüze edilmiş olur.. 

3) son olarakta çalışmayan her insan devlete yük olacağından iş gücüne katılım oranını ve kayıtlı istihdamı arttıracak bir uygulama düşünülmeli ve işverenler ve çalışanlar üzerindeki vergi yükü azaltılmalı.. hatta teşvikler verilmeli.. 

Belki bu şekilde sabit maliyetlerde önemli bir düşüş yaşanırsa dışarıda 1 lr ya çay 3 lr ya kahve içeriz.. ;))